Wybrane problemy ochrony informacji niejawnych
1. Bezpieczeństwo informacyjne w planowaniu obronnym
Ochrona informacji niejawnych jest ściśle związana z bezpieczeństwem państwa i co za tym idzie, z przygotowaniami obronnymi. Znaczenie ochrony informacji niejawnych dla prowadzenia przygotowań obronnych nie wydaje się problemem dyskusyjnym. Jest bezsporne, że podejmowanie skutecznych i efektywnych działań musi odbywać się w warunkach zapewniających ochronę informacji niejawnych. Organizacja ochrony informacji niejawnych może być charakteryzowana jako sfera aktywności organów państwa związana ściśle z potrzebą zapewnienia jego bezpieczeństwa. W ujęciu przedmiotowym mówimy o rodzajach i charakterze informacji niejawnych. W aspekcie podmiotowym o sferze instytucjonalnej tj. o analizie poszczególnych elementów struktury (organów, instytucji i podmiotów), wzajemnych między nimi relacjach i normach wskazanych w ustawie o ochronie informacji niejawnych i przepisach wykonawczych. W tym ujęciu mówimy o systemie ochrony informacji niejawnych.
W całokształcie zadań, realizowanych w ramach przygotowań obronnych, bezwzględnej ochronie podlegają zadania związane z zapewnieniem prawidłowego funkcjonowania systemu kierowania państwem oraz dowodzenia siłami zbrojnymi. Obszar procesów decyzyjnych w sferze obronności - w tym szczególnie treść zamierzeń i harmonogram ich realizacji - objęty być powinien skuteczną ochroną.
W sensie organizacyjnym podstawowymi elementami systemu ochrony informacji są: służby ochrony państwa, kierownicy jednostek organizacyjnych, podlegli im pełnomocnicy ochrony oraz piony ochrony. Oczywiste wydaje się stwierdzenie, że całokształt zadań związanych z realizacją przygotowań obronnych powinien być bezwzględnie realizowany w warunkach zapewniających ochronę informacji niejawnych. Takie lapidarne ujęcie jednak dobrze oddaje relację pomiędzy omawianymi sferami aktywności organów państwa - można zatem mówić o ochronie informacji niejawnych, jako niezbędnym warunku przygotowań obronnych. O ile więc zakres działania organów państwa, w warunkach państwa demokratycznego, jest przedmiotem regulacji prawa powszechnie obowiązującego (i co oczywiste, podanego do wiadomości publicznej), to wypełnienie treścią przepisów istotnych z punktu widzenia bezpieczeństwa, musi się odbywać w warunkach niejawności.
2. Organizacja ochrony informacji niejawnych w Uczelni
Pełnomocnik ochrony jest powoływany w każdej instytucji, w której informacje niejawne są wytwarzane, przetwarzane, przekazywane lub przechowywane. Pełnomocnika powołuje kierownik jednostki organizacyjnej, który jednocześnie odpowiada za ochronę informacji niejawnych w tej jednostce. Obszar zadań pełnomocnika obejmuje odpowiedzialność za zapewnienie przestrzegania, przepisów o ochronie informacji niejawnych. W zakresie bezpośrednio związanym ze sferą przygotowań obronnych pełnomocnik ochrony, w razie wprowadzenia stanu nadzwyczajnego (tzn. stanu wyjątkowego, wojennego lub klęski żywiołowej), ma prawo żądać od komórek organizacyjnych w swojej jednostce organizacyjnej udzielenia natychmiastowej pomocy.
W realizacji swoich zadań pełnomocnik ochrony współpracuje z właściwymi jednostkami i komórkami organizacyjnymi służb ochrony państwa. Pełnomocnik ochrony na bieżąco informuje kierownika jednostki organizacyjnej o przebiegu tej współpracy. Opracowuje ponadto plan postępowania z materiałami zawierającymi informacje niejawne w razie wprowadzenia stanu nadzwyczajnego.
W Uczelni jednostką organizacyjną powołaną do ochrony informacji niejawnych jest Sekcja Ochrony Informacji Niejawnych i Spraw Obronnych podległa bezpośrednio Rektorowi. W ramach Sekcji utworzono zespół ds. ochrony informacji niejawnych w składzie pełnomocnik ds. ochrony informacji niejawnych oraz specjalista kierujący Kancelarią Dokumentów Niejawnych.
Do zadań Zespołu ds. Ochrony Informacji Niejawnych z Kancelarią Dokumentów Niejawnych należy:
- zapewnienie ochrony informacji niejawnych,
- ochrona systemów i sieci teleinformatycznych, w których przetwarzane są informacje niejawne,
- kontrola ochrony informacji niejawnych oraz przestrzegania przepisów o ochronie tych informacji,
- opracowanie planu ochrony jednostki organizacyjnej i nadzorowanie jego realizacji,
- szkolenie pracowników w zakresie ochrony informacji niejawnych,
- właściwe rejestrowanie, przechowywanie, obieg i wydawanie uprawnionym osobom dokumentów zawierających tajemnicę służbową,
- opracowanie instrukcji ochrony informacji niejawnych, w której określono:
zasady ochrony informacji niejawnych, stanowiących tajemnicę służbową przed nieuprawnionym ujawnieniem, niezależnie od formy i sposobu ich wyrażania,
podstawowe wymagania w zakresie organizacji i funkcjonowania uczelnianej kancelarii dokumentów niejawnych,
szczegółowe wymagania w zakresie ochrony informacji niejawnych oznaczonych klauzulą „zastrzeżone”,
wykaz rodzajów informacji niejawnych stanowiących tajemnicę służbową,
wykaz stanowisk /funkcji/, z którymi może łączyć się dostęp do informacji niejawnych,
- akredytowanie systemu teleinformatycznego w którym przetwarzane są informacje niejawne o klauzuli zastrzeżone.